Anapanasati-Soetra(Soetra over aandachtig ademhalen) bespreking

[a***@hotmail.be]

Ik begin vanaf het hart van de Soetra om het overzichtelijk te houden ,daarna volgt een samenvatting van de inhoud en enkele methoden.

Paragraaf 2

"O,bikkhoe's,de voortdurende ontwikkeling en beoefening van de Volkomen Bewuste Ademhaling zal rijke vruchten dragen en van groot nut zijn.Het leidt tot succes in de beoefening van de Vier vestigingen van Bewuste Aandacht.De voortdurende ontwikkeling en beoefening van de Vier vestingen van Bewuste Aandacht leidt tot succes in de beoefening van de Zeven Factoren van Ontwaken.De voortdurende ontwikkeling en beoefening van de Zeven Factoren van Ontwaken leidt tot inzicht en Bevrijding van de geest.

"Hoe wordt de Volkomen Bewuste Ademhaling voortdurend ontwikkeld en beoefend,zodat dit ook werkelijk rijke vruchten draagt en van groot nut is?
Als volgt ,bikkhoe's.Men gaat in een bos onder een boom zitten of op een andere afgelegen plek,stevig in de lotushouding,met een rechte rug.Weet tijdens het inademen dat je inademt,weet tijdens het uitademen dat je uitademt.

1.Weet bij een lange inademing:'Ik adem lang in.'
Weet bij een lange uitademing:'Ik adem lang uit.'

2.Weet bij een korte inademing:'Ik adem kort in.'
Weet bij een korte uitademing;'Ik adem kort uit.'

3.'Ik adem in en ben me bewust van mijn hele lichaam.Ik adem uit en ben me bewust van mijn hele lichaam.'Aldus is de oefening.

4.'Ik adem in en laat mijn hele lichaam rustig en vredig worden.Ik adem uit en laat mijn hele lichaam rustig en vredig worden.'Aldus is de oefening.

5.'Ik adem in en voel me vol vreugde.Ik adem uit en voel me vol vreugde.'Aldus is de oefening.

6.'Ik adem in en voel me gelukkig.Ik adem uit en voel me gelukkig.'Aldus is de oefening.

7.'Ik adem in en ben me bewust van de werkingen van de geest in mij.Ik adem uit en ben me bewust van de werkingen van de geest in mij.'Aldus is de oefening.

8.'Ik adem in en breng de werkingen van de geest in mij tot rust.Ik adem uit en breng de werkingen van de geest in mij tot rust.'Aldus is de oefening.

9.'Ik adem in en ben me bewust van mijn geest.Ik adem uit en ben me bewust van mijn geest.'Aldus is de oefening.

10.'Ik adem in en laat mijn geest gelukkig en vredig worden.Ik adem uit en laat mijn geest gelukkig en vredig worden.'Aldus is de oefening.

11.'Ik adem in en concentreer mijn geest.Ik adem uit en ik concentreer mijn geest.'Aldus is de oefening.

12.'Ik adem in en maak mijn geest vrij.Ik adem uit en maak mijn geest vrij.'Aldus is de oefening.

13.'Ik adem in en observeer de vergankelijkheid van alle Dharma's.Ik adem uit en observeer de vergankelijkheid van alle Dharma's.'Aldus is de oefening.

14.'Ik adem in en observeer het wegebben van alle dharma's.Ik adem uit en observeer het wegebben van alle dharma's.'Aldus is de oefening.

15.'Ik adem in en observeer de volkomen bevrijding.Ik adem uit en observeer de volkomen bevrijding.'Aldus is de oefening.

16.'Ik adem in en observeer het loslaten.Ik adem uit en observeer het loslaten.'Aldus is de oefening.

Wanneer de Volkomen Bewuste Ademhaling voortdurend wordt ontwikkeld en beoefend volgens deze instructies,zal dit rijke vruchten dragen en van groot nut zijn."


Paragraaf 3

"Hoe kan het voortdurend beoefenen en ontwikkelen van de Volkomen Bewuste Ademhaling leiden tot succes in de beoefening van de Vier Vestigingen van Bewuste Aandacht?

"Wanneer je lang of kort in-of uitademt en je bent je daarbij bewust van je ademhaling of van van je hele lichaam of van het feit dat je je lichaam rustig en vredig laat worden,dan verblijf je op dat moment vredig in het observeren van het lichaam in het lichaam.Je bent volhardend en volkomen wakker; je hebt een helder inzicht in je eigen toestand,voorbij ieder gevoel van afkeer of toeneiging ten aanzien van het leven.In dit geval maakt de volledige bewuste ademhaling deel uit van de Eerste Vestiging van Bewuste Aandacht,namelijk het lichaam.

"Wanneer je in-of uitademt en je bent je daarbij bewust van een gevoel van vreugde of geluk,of je ben je bewust van de werkingen van je geest of van het feit dat je de werkingen van je geest tot rust laat komen,dan verblijf je op dat moment vredig in het observeren van de gevoelens in de gevoelens.Je bent volhardend en volkomen wakker ; je hebt een helder inzicht in je eigen toestand,voorbij ieder gevoel van afkeer of toeneiging ten aanzien van het leven.In dit geval maakt de volledige bewuste ademhaling deel uit van de Tweede Vestiging van Bewuste Aandacht,namelijk de gevoelens.

"Wanneer je in- of uitademt en je bent je daarbij bewust van je geest of van het feit dat je je geest kalm en vredig laat worden,of je bent je ervan bewust dat je je geest concentreert of vrij maakt,dan verblijf je op dat moment vredig in het observeren van de geest in de geest.Je bent volhardend en volkomen wakker;je hebt een helder inzich in je eigen toestand,voorbij ieder gevoel van afkeer of toeneiging ten aanzien van het leven.Indit geval maakt de volledige bewuste ademhaling deel uit van de Derde Vestiging van Bewuste Aandacht,namelijk de geest.

"Wanneer je in- of uitademt en je observeert daarbij de vergankelijkheid of het verdwijnen van alle dharma's,of je observeert de volkomen bevrijding of het loslaten,dan verblijf je op dat moment vredig in het observeren van de objecten van de geest in de objecten van de geest.Je bent volharden en volkomen wakker;je hebt een helder inzicht in je eigen toestand,voorbij ieder gevoel van afkeer of toeneiging ten aanzien van het leven.In dit geval maakt de volledige bewuste ademhaling deel uit van de Vierde Vestiging van Bewuste Aandacht,namelijk de objecten van de geest.

"Zonder volledige bewuste ademhaling zal je vermogen tot medatieve standvastigheid zich niet ontwikkelen en ook zal je inzicht zich niet verdiepen.
"De voortdurende ontwikkeling en beoefening van Volkomen Bewuste Ademhaling leidt tot volmaakte verwezenlijking van de Vier Vestigingen van Bewuste Aandacht."


Paragraaf 4


"De voortdurende onwtikkeling en beoefening van de Vier Vestigingen van Bewuste Aandacht leidt vervolgens tot een volmaakte verwezenlijking van de Zeven Factoren van Ontwaken.Hoe kan dit zo zijn?

"Wanneer je met onverdeelde aandacht kunt blijven in de oefening van het observeren van het lichaam in het lichaam,van de gevoelens in de gevoelens,van de geest in de geest en van de objecten van de geest in de objecten van de geest,volhardend en volkomen wakker,met een helder inzicht in je eigen toestand,voorbij ieder gevoel van afkeer of voorkeur ten aanzien van dit leven,met een onafgebroken,onwrikbare en onverstoorbare meditatieve standvastigheid,dan zul je de eerste Factor van Ontwaken bereiken,namelijk de VOLLEDIGE AANDACHT.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.

"Wanneer je met onderverdeelde aandacht kunt verblijven in meditatieve standvastigheid en in de oefening van het onderzoeken van iedere dharma,van ieder object van de geest dat opkomt,dan zal de tweede Factor van Ontwaken in je worden geboren,namelijk het DHARMA-ONDERZOEK.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.

"Wanneer je met onverdeelde aandacht en onwrikbaar kunt volharden in de oefening van het observeren en onderzoeken van iedere dharma,dan zal de derde Factor van Ontwaken in je worden geboren,namelijk de ENERGIE.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.

"Wanneer je onverstoorbaar in de stroom van deze oefening kunt verblijven,zal de vierde Factor van Ontwaken worden geboren ,namelijk de VOLMAAKTE VREUGDE.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.

"Wanneer je onverstoorbaar in deze toestand kunt verblijven ,voelen lichaam en geest licht en ontspannen aan.Dan zal de vijfde factor van Ontwaken worden geboren,namelijk de ONTSPANNING.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.

"Wanneer lichaam en geest ontspannen zijn,kun je gemakkelijk tot concentratie komen.Dan zal de zesde Factor van Ontwaken worden geboren,namelijk de CONCENTRATIE.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.
"Wanneer je in diepe rust en concentratie verblijft houd je op met onderscheid maken en vergelijken.Dan zal de zevende Factor van Ontwaken worden geboren,namelijk GELIJKMOEDIGHEID.Deze factor kan tot volkomenheid worden ontwikkeld.

"Aldus zal de voortdurende ontwikkeling en beoefening van de Vier Vestigingen van Bewuste Aandacht leiden tot een volmaakte verwezenlijking van de Zeven Factoren van Ontwaken.


Paragraaf 5

"Hoe zal de voortdurende ontwikkeling en beoefening van de Zeven Factoren van Ontwaken leiden tot een volmaakte verwezenlijking van het Ware Inzicht en de Volkomen Bevrijding?

"Wanneer je in rustige afzondering het pad van de Zeven Factoren van Ontwaken volgt, het verdwijnen van alle dharma's observeert en contempleert,zul je het vermogen om los te laten ontwikkelen.Dit vermogen om los te laten is het resultaat van het volgen van het pad van de Zeven Factoren van Ontwaken en zal leiden tot een volmaakte verwezenlijking van het Ware Inzicht en de Volkomen Bevrijding."

Aldus sprak Boeddha,de Ontwaakte ,en alle aanwezigen waren dankbaar en verheugden zich over zijn woorden.


Nu volgt de samenvatting van de inhoud



Paragraaf 2

Hierin worden de 16 oefeningen behandeld waarbij de Volkomen Bewuste Ademhaling wordt gecombineerd met de Vier Vestigingen van Bewuste Aandacht.

1.De eerste 4 oefeningen

In de 1ste en 2de oefening is alleen de ademhaling het voorwerp van aandacht.De geest van degene die mediteert,is het subject en de adem is het object.De ademhaling kan kort of lang,zwaar of licht zijn.We zien dat onze ademhaling de geest beinvloed en de geest onze ademhaling.Adem en geest worden 1.We zien ook dat de adem een aspect van het lichaam is en dat bewust-zijn van de adem ook bewust-zijn van het lichaam is.

In de 3de oefening wordt de adem verbonden met het hele lichaam en niet slechts met een deel ervan.Bewust-zijn van de ademhaling is tegelijkertijd bewust-zijn van het hele lichaamDe geest ,de adem en het hele lichaam zijn 1.

In de vierde ademoefening beginnen de lichaamsfuncties tot rust te komen.Naarmate de ademhaling rustiger wordt,worden ook lichaam en geest rustiger.Geest,adem en lichaam komen in dezelfde mate tot rust.We hebben dus maar 4 ademoefeningen nodig om de eenheid van lichaam en geest te kunnen verwezenlijken.De ademhaling is een uitstekend hulpmiddel om rust en evenwicht tot stand te brengen.

2.De volgende 4 oefeningen

De 5de oefening brengt ons in contact met onze gevoelens.We kunnen drie soorten gevoelens onderscheiden:aangename,onaangename en neutrale.Door bewuste ademhaling en het rustig maken van ons lichaam(kayasamskara) komt een gevoel van vreugde in ons op.Dit aangename gevoel ontstaat al vanzelf door het doen van de vierde oefening.

In de 6de oefening gaat dit gevoel van vreugde over in een gevoel van vrede en geluk,en daarvan zijn we ons ten volle bewust.

De 7de en 8 ste oefeningen maken dat we al onze aandact richten op alle gevoelens die opkomen,of ze nu voortkomen uit het lichaam of uit de geest.De functies van de geest omvatten zowel gevoelens als waarnemingen.Als we ons bewust zijn van alle werkingen van lichaam en geest,zijn we ons bewust van elk gevoel.De 8ste oefening brengt lichaam en geest tot rust.Nu kunnen we lichaam,geest,gevoelens en adem volkomen 1 laten worden.

3.De volgende 4 oefeningen

In de 9de tot en met 12de oefening is de geest het object.Geest(citta)omvat alle functies van de geest,waaronder gevoelens,waarnemingen en alle andere geestgesteldheden.In de boeddhistische psychologie worden 51 functie van de geest onderscheiden(citta-samskara).Geest betekent echter ook bewustzijn,onderscheiding en overdenking;de 9de oefening is op al deze dingen gericht.

In de 10de oefening ondervind de geest een gevoel van vreugde,want je kunt je gemakklijker concentreren wanneer de geest vredig en gelukkig is dan wanneer hij vervuld is van zorgen of verdriet.We zijn ons ervan bewust dat we de gelegenheid hebben om te mediteren en dat geen moment zo belangrijk is als dit moment.Omdat we in alle rust in het huidige moment verblijven ,ontstaat er een gevoel van diepe vreugde.

De 11de oefening brengt ons in diepe concentratie door het gadeslaan van de geest in de geest.De geest IS de adem.De geest is de eenheid van het subject en het object.De geest IS vrede en geluk.De geest is het toneel dat belicht wordt en en de tevens de lichtbron van concentratie,die zijn lichtbundel op het toneel werpt.

De 12de oefening kan onze geest vrijmaken van alles wat hem nog bindt.De geest kan gebonden zijn door het verleden of de toekomst,door andere verborgen verlangens of door woede.Door heldere observatie van onze geest kunnen we zien welke 'knopen' hem gebonden houden,waardoor hij wordt verhinderd vrij en in vrede te zijn.Door deze knopen te ontwarren,kunnen we de draden die onze geest binden loshalen.

4.De laatste 4 oefeningen

Eerst wat meer uitleg over de geest:

De geest kan niet worden gescheiden van zijn object.Geest is bewustzijn,gevoel,gehechtheid,afkeer,etc.Bewust-zijn is altijd bewust-zijn van iets.Voelen is altijd iets voelen.Liefhebben of haten is altijd iets liefhebben of haten.Dit iets is het object van de geest.Geest kan niet bestaan zonder een object.De geest is tegelijkertijd subject en object van bewustzijn.Alle fysiologische verschijnselen,alle psychische verschijnselen en alle natuurverschijnselen zijn allemaal objecten van de geest en daardoor allemaal geest.Zij kunnen allemaal stuk voor stuk dharma worden genoemd.

De 13de oefening belicht het altijd veranderende,vergankelijnke karakter van alles wat bestaat(psychologisch,fysiologisch en fysische elementen)
Adem is zelf ook vergankelijk.Het is heel belangrijk het feit dat alles vergankelijk is in te zien,want het opent voor ons de deur om te zien dat alles wat bestaat met elkaar verbonden en van elkaar afhankekijk is,en dat niets een onafhankelijk,afgescheiden zelf heeft.

Oefening 14 laat ons inzien dat iedere dharma al is opgenomen in het proces van vergaan,zodat we niet langer vasthouden aan het idee dat een dharma een onafhankelijk,afgescheiden zelf zou hebben,ook de fysiologische en psychologische elementen in onszelf niet.

Oefening 15 laat ons grote vreugde ervaren,de vreugde van bevrijding,want zo bevrijden we ons van de wens ons ergens aan vast te klampen.

Oefening 16 ten slotte laat ons zien wat het betekent onszelf los te laten,de last van onze onwetendheid en van onze gehechtheid op te geven.Los kunnen laten is op zich al bevrijd zijn.

*Boeddha had niet de bedoeling nieuwe theorien op te zetten,waardoor diegene die nog niet vertrouwd waren met zijn leer in verwarring zouden geraken.Daarom gebruikte hij eenvoudige termen.Eigenlijk omvat de term vergankelijk ook de begrippen niet-zelf,leegheid,onderlinge verbondenheid,geen kenmerk hebben en geen doel hebben.Daarom is het begrip vergankelijkheid ook zo belangrijk voor de verdergaande ontwikkeling van het inzicht dat verheldert en tot bevrijding leidt.


Paragraaf 3

Dit deel is gewijd aan de Vier Vestigingen van Bewuste Aandacht.In dit soetra worden de Vier Vestigingen maar kort beschreven,indien je een gedetailleerdere uitleg daarover wilt bekijk dan het Satipatthana-soetra.De Vier Vestigingen zijn het lichaam ,de gevoelens,de geest en alle dharma's(objecten van de geest).In de Anapanasati soetra gaat het volledig bewustzijn van de Vier Vestigingen via het bewuste ademen.

Even over de uitdrukkingen"het lichaam in het lichaam observeren","geest in de geest observeren,"gevoelens in de gevoelns observeren" en de objecten van de geest in de objecten van de geest observeren" aangezien die wat verwarrend kunnen zijn.
De sleutel tot de 'observatie meditatie' is dat het subject van de meditatie en het object van de meditatie niet als 2 afzonderlijke dingen worden beschouwd.In de wetenschap kun je proberen afstand te scheppen tussen jou en het object dat je observeert,maar in meditatie gaat het er om om de grens tussen subject en object op te heffen.Als we iets observeren ,ZIJN we dat ding.Niet dualiteit is het sleutelwoord."het lichaam in het lichaam observeren" betekent dat we in het proces van observeren niet als een onafhankelijke waarnemer buiten ons eigen lichaam staan,maar dat we ons vereenzelvigen met het object dat wordt geobserveerd.Alleen langs deze weg kunnen we tot werkelijkheid doordringen en deze direct ervaren.Bij observatie meditatie zijn lichaam en geest een eenheid,en ook subject en object.In 'observatie meditatie' bestaat er geen zwaard des onderscheids dat de werkelijkheid in vele stukjes hakt.Degene die mediteert is een deelnemer die er volledig bij betrokken is geen buitenstaander.
"Observatie meditatie" betekent je helder enbewust te zijn van wat er zich in de Vier Vestigingen afspeelt.Je bent volhardend en volkomen wakker;je hebt een helder inzicht in je eigen toestand,voorbij ieder gevoel van afkeer of toeneiging ten aanzien van het leven.Met 'leven' wordt bedoeld :alles wat bestaat.Zich koppig vastklampen aan alles wat bestaat of zich tegen er verzetten en afwijzen,zijn allebei houdingen die de helderheid van een ontwaakte geest missen.Daarom is het beter bij het mediteren om elke vorm van afkeer of voorkeur te overstijgen.


Paragraaf 4

Hier wordt ingegaan op de Zeven Factoren van Ontwaken.

1.Onverdeelde aandacht is de belangrijkste Factor van Ontwaken.Onverdeelde aandacht is bewust-zijn,is volkomen ontwaakt zijn.Als deze onverdeelde aandacht kan worden ontwikkeld en volgehouden,zal de oefening van observatie-in de vorm van licht laten schijnen op, en helder zien van ,alles wat bestaat-met succes worden bekroond
2.Het observeren dat bestaat uit licht laten schijnen op en helder zien van alles wat bestaat betekent het onderzoeken van de dharma's.
3.De energie is uitdrukking van onze volharding en onze toewijding
4-5.Vreugde en ontspanning zijn heerlijke gevoelens die door de energie worden gevoed.
6.Concentratie leidt tot inzicht.Als we inzicht hebben ,kunnen we al het vergelijken,afmeten,onderscheid maken en alle reacties van afkeer of voorkeur overstijgen.
7.Overstijgen is hetzelfde als loslaten.Zij die los kunnen laten,zullen het begin van een glimlach op hun gezicht hebben,en dit bewijst dat ze zowel mededogen als inzicht hebben.


Toepassen van de oefeningen in het dagelijkse leven.

De hieronder voorgestelde onderwerpen voor volledig bewust zijn kunnen in 7 categorien worden verdeeld.

1.In het dagelijkse leven je ademhaling volgen om het afdwalen van je aandacht tegen te gaan,waardoor je minder verstrooid bent en onnodige gedachten kunt vermijden(oefening 1 en 2)

2.Bewust-zijn van je lichaam(oefening 3)

3.Ervaring van de eenheid van lichaam en geest(oefening 4)

4.Je voeden met de vreugde van meditatie(oefening 5 en 6)

5.Observeren van je gevoelens(oefening 7 en 8)

6.Beheersen en bevrijden van je geest (oefening 9-12)

7.Observeren van alle dharma's om hun ware aard te verhelderen(oefening 13-16)

Belangrijke tussennoot is dat het van groot belang is om te weten hoe je in het dagelijkse leven je adem volgt(cat.1) en hoe je met de vreugde van het mediteren voedt(cat.4).Iedere keer als je gaat zitten mediteren ,moet je met deze beide oefeningen beginnen.Pas daarna kan je de andere oefeningen toepassen.Iedere keer als je merkt dat je opgewonden,verstrooid of gespannen raakt,kun je categorie 5 nemen,het observeren van de gevoelens.De 7de categorie is de poort die de mogelijkheid opent ons te bevrijden van leven en dood.Alle grote wijzen moeten door deze poort.Deze categorie is het grootste geschenk dat Boeddha ons heeft gegeven.De eerste 6 oefengebieden houden zowel stoppen als observeren in,maar het zevende legt de nadruk op observeren.Pas als we en bestendige geestesconcentratie hebben onwtikkeld ,kunnen we ons wagen aan deze categorie.

De beschrijvingen die bij de verschillende categorien van bewust zijn horen zal ik eventueel nog bijvoegen later,indien er vragen zijn over de oefenmethoden of andere inhoud,aarzel dan niet om die te stellen.



Een lotus voor u
Een Boeddha in wording

[a***@hotmail.be]

Nu volgt een gedetailleerdere uitleg van de eerste categorie.


Eerste categorie van volledig bewust-zijn:

In het dagelijkse leven je adem volgen om het afdwalen van je aandacht tegen te gaan en onnodige gedachten te vermijden(oefening 1-2)

"Weet tijdens het inademen dat je inademt,weet tijdens het uitademen dat je uitademt.
Weet bij een lange inademing:'Ik adem lang in.'Weet bij een lange uitademing:'Ik adem lang uit.'
Weet bij een korte inademing:'Ik adem kort in.'Weet bij een korte uitademing:'Ik adem kort uit.'

De meesten van ons wonen niet in de bossen of in kloosters.In ons dagelijkse leven rijden we in auto's,wachten we op de bus,werken we op kantoor of in een fabriek,maken we ons huis schoon,koken we,wassen we onze kleren,enzovoorts.Daarom is het van het grootste belang dat we leren hoe we in het dagelijkse leven bewust kunnen ademen.Gewoonlijk laten we tijdens deze bezigheden onze gedachten de vrije loop,met in hun kielzog gevoelens van vreugde,zorgen,boosheid en spanning.We leven wel, maar we kunnen onze geest niet in het hier en nu brengen en zo leven we in onachtzaamheid.We kunnen beginnen met het ons bewust worden van de ademhaling door de adem te volgen.Bij het inademen en bij het uitademen weet je dat je in- of uitademt en dan kunnen we glimlachen als bevestiging dat we onszelf zijn en meester zijn over onszelf.Door ons van onze adem bewust te zijn,kunnen we in het huidige moment ontwaken.Door aandachtig te zijn, 'stoppen' we en concentreren we ons.Bewust ademen helpt onze geest de maalstroom van eindeloze verwarrende gedachten een halt toe roepen.

Tijdens de meeste dagelijkse bezigheden kunnen we onze ademhaling volgen zoals in het soetra is beschreven.Als ons werk speciale aandacht vraagt,kunnen we -om niet in verwarring te geraken of geen ongeluk te veroorzaken- onze volledige aandacht op de ademhaling combineren met onze aandacht voor de handeling zelf.Als we bijvoorbeeld een pan kokend water dragen ;kunnen we ons bewust zijn van alle bewegingen van onze handen.Dit bewust-zijn kunnen we met behulp van onze adem nog versterken:'Ik adem uit en mijn handen dragen een pan kokend water',of ook 'ik adem in en haal een andere auto in,ik adem uit en ik heb de situatie onder controle.'Op deze manier kunnen we altijd oefenen.

Het is echter niet voldoende om ons bewust-zijn van de adem alleen met zulke aandacht vergende bezigheden te combineren.We moeten het volledig bewust-zijn van onze ademhaling ook combineren met alle bewegingen van ons lichaam:'Ik adem in en ik zit'.'Ik adem in en ik veeg de tafel af'.'Ik adem in en ik glimlach.'Het is een reusachtige stap voorwaarts in onze meditatiebeoefening als we de maalstroom van onze gedachten kunnen stoppen en ophouden in onachtzaamheid te leven.We kunnen deze stap zetten door onze adem te volgen en dit te combineren met onze dagelijkse handelingen.

Er zijn mensen die geen vrede of vreugde kennen en zelfs ziek worden ,eenvoudig omdat ze niet kunnen ophouden met onnodig denken.ze hebben kalmeringspillen nodig om te kunnen slapen en zodoende hun gedachten rust te gunnen.Maar ook in hun dromen voelen ze zich angstig,bezorgd en gespannen.Te veel denken kan hoofdpijn veroorzaken en ook je spirituele wezen lijdt eronder.

Door je adem te volgen en bewust ademen te combineren met je dagelijkse activiteiten ,kan de stroom van storende gedachten doorbroken worden en de lamp van het Ontwaken worden ontstoken.Lopen ,staan,liggen,zitten,werken en volledig bewust zijn van ademhaling zowel als lichaam is een basisoefening voor de ontwikkeling van je concentratievermogen.Telkens als je gaat zitten mediteren,kun je beginnen met een paar minuten deze oefening te doen om je ademhaling rustig en gelijkmatig te laten worden en als het nodig is,kun je er de hele zitperiode mee doorgaan je adem in volledig bewust-zijn te volgen.

[Siebe]

Post by a***@hotmail.be
Door je adem te volgen en bewust ademen te combineren met je
dagelijkse activiteiten ,kan de stroom van storende gedachten
doorbroken worden en de lamp van het Ontwaken worden ontstoken.Lopen
,staan,liggen,zitten,werken en volledig bewust zijn van ademhaling
zowel als lichaam is een basisoefening voor de ontwikkeling van je
concentratievermogen.Telkens als je gaat zitten mediteren,kun je
beginnen met een paar minuten deze oefening te doen om je ademhaling
rustig en gelijkmatig te laten worden en als het nodig is,kun je er de
hele zitperiode mee doorgaan je adem in volledig bewust-zijn te
volgen.

merci,
Siebe

[a***@hotmail.be]

Nu volgt de laatste categorie,men kan dit al gerust eens doorlezen maar het is aangeraden om het echte observeren tijdesn meditatie af te wachten tot de vereiste controle en concentratie van de geest is bereikt.Wanneer je vredig kan verblijven in oefening 1-12 zonder afgeleid te worden van dat waar je je aandacht op richt zal je de nodige concentratie behaald hebben.



Zevende categorie van volledig bewust-zijn:


Observeren van alle dharma's om hun ware aard te verhelderen(oefening 13-16)



'Ik adem in en observeer de vergankelijkheid van alle dharma's.Ik adem uit en observeer de vergankelijkheid van alle dharma's.'

'Ik adem in en observeer het wegebben van alle dharma's.Ik adem uit en observeer het wegebben van alle dharma's.'


'Ik adem in en observeer de volkomen bevrijding.Ik adem uit en observeer de volkomen bevrijding.'


'Ik adem in en observeer het loslaten.Ik adem uit en observeer het loslaten.'



De dertiende ademoefening die Boeddha ons heeft voorgelegd,is gericht op observatie teneinde het licht te laten schijnen op de vergankelijkheid van alle dharma's.Alle verschijnselen zijn zonder uitzondering vergankelijk.Vergankelijk betkent niet alleen 'wat vandaag is ,is morgen verdwenen'.De meditatie over vergankelijkheid is een diepgaand,doordringend en wonderbaarlijk pad van meditatie.Er bestaat geen enkel verschijnsel met een afzonderlijke,duurzame individualiteit.Alle dingen worden eindeloos omgevormd en alle dingen zijn zonder een onafhankelijk zelf.Vergankelijk zijn betekent zonder zelf zijn.Dit is in het boeddhisme een fundamenteel inzicht omtrent de aard van alles wat bestaat.

Vergankelijkheid betekent ook wederzijdse afhankelijkheid.De elementen in het universum zijn voor hun bestaan van elkaar afhankelijk.In het Majjhima Nikaya-soetra staat :"Dit is ,omdat dat is.Als dit niet is ,is dat ook niet."Vergankelijkheid betekent ook 'zonder kenmerken'.De werkelijkheid van alles wat bestaat gaat begrippen en talige uitdrukkingen te boven.We kunnen niet on-middelijk tot de wezenlijke en ware natuur van de verschijnselen doordringen,omdat we gewend zijn ze te vatten door tussenkomst van ons waarnemen en denken.De classificeringen door middel van waarnemen en denken noemen we 'kenmerken'.

Om de aard van het 'zonder kenmerken zijn' van alles wat bestaat inzichtelijk te maken,wordt vaak het voorbeeld van golf en water gebruikt.Een golf kan hoog of laag zijn,kan opkomen of verdwijnen,maar het wezen van de golf-het water- is noch hoog ,noch laag,is noch opkomend,noch verdwijnend.Geen van de kenmerken-hoog,laag,opkomend,verdwijnend-kan het wezen van water raken.We huilen of lachen al naar gelang het kenmerk(dat we waarnemen)omdat we het wezen nog niet hebben ingezien.Het wezen(svabhava) is de eigenlijke natuur van alles wat is en van de werkelijkheid van onszelf.Vergankelijkheid is ook leegte.De werkelijkheid van alles wat bestaat,is het zijn zijn zonder kenmerken,want het is een werkelijkheid die niet in begrippen en woorden kan worden gevat.Omdat het niet gevat kan worden,wordt het leeg genoemd.Leegte betekent hier niet niet-bestaand,als tegenstelling tot bestaand.Het betekent 'zonder kenmerken zijn',vrij van alle inperkingen door begrippen als geboorte/dood,bestaand/niet-bestaand,toenemend/afnemend,zuiver/onzuiver.

In het Prajnaparamita Hart soetra staat:'Alle dharma's worden gekenmerkt door leegte;zij zijn niet geschapen en ook niet vernietigd,zij zijn niet zuiver en ook niet onzuiver,zij nemen niet toe en ook niet af.'Vergankelijkheid betekent ook zonder doel zijn(apranihita).De aanwezigheid van alles wat bestaat is niet bedoeld om een einddoel te bereiken.We kunnen niets toevoegen aan de ware aard van alles wat bestaat;noch kunnen we er iets vanaf halen.Het heeft geen oorsprong en geen einde.We hoeven niet te proberen verwerkelijking te zoeken buiten al het bestaande.In het eigen materiaal van iedere dharma is de ontwaakte aard al volkomen aanwezig.

De 14de ademoefening is gericht op observatie in de vorm van licht laten schijnen op het wegebben(viraga)van alle dharma's.Alle dingen zijn vergankelijk en daardoor op weg te vervallen.Een roos,een wolk, een menselijk wezen,een oude boom zijn alle op weg te vervallen.Op stoffelijk niveau doorlorpen alle dharma's de stadia van geboren worden,aanhouden,omvormen en wegebben.Wie begint te mediteren hierop moet de vergankelijke en weggebbende aard van alle dingen helder observeren,ook de vijf skhanda's waaruit je bestaat.De Negen Contemplaties zijn gericht op het observeren van de ontbinding van het lichaam vanaf het moment dat het opgezwollen is totdat het tot stof en as is overgegaan.Als we naar ons eigen kijken zien we hoe onze geest nu nog zo subtiel en vlug reageert,en hoe hij morgen traag en seniel kan zijn.Rivieren,bergen,huizen,rijken,gezondheid, over dit alles moeten we zo mediteren.

Misschien zul je glimlachen en zeggen dat deze contemplatie er op gericht is ons pessimistisch te stemmen en onze liefde voor het leven te bederven.Dit is waar en niet waar.Een geneesmiddel kan bitter zijn,maar waarschijnlijk zal het onze ziekte genezen.De werkelijkheid kan wreed zijn,maar de dingen zien zoals ze zijn ,zal ons genezen.De werkelijkheid is de basis voor echte bevrijding.Het leven gaat zo snel en we kunnen niet verhinderen dat het wordt afgebroken.Het levenssap van de vreugde zingt in al wat leeft,van de wereld van mineralen tot die van planten en andere levende wezens.Alleen omdat we onszelf gevangen houden in het idee van een klein zelf scheppen we een toestand van duisternis,benauwdheid,angst en verdriet.Omdat we aan dit beperkte beeld van een werkelijk bestaan zelf vasthouden,is het leven voor ons niet meer dan een lichaam,mijn huis,mijn man ,mijn vrouw,mijn kinderen ,mijn bezittingen.Maar als we over de grenzen kunnen stappen die we zelf hebben aangebracht,zullen we inzien dat ons leven bestaat in alles en dat de afbraak van verschijnselen dat leven niet kan raken,net zoals het komen en het gaan van de golven het zijn van het water niet kan beinvloeden.Door het vergaan van alles op deze manier te observeren en te verhelderen,kunnen we glimlachen in het aangezicht van leven en dood en een hoge mate van vrede en vreugde in dit leven bereiken.

De 15de ademoefening helpt ons los te komen van het idee een individu te zijn,waardoor we inzien dat we deel uitmaken van het hele universum.Hier betekent bevrijding vrij te zijn van de begrippen leven en dood,bezitten en niet-bezitten,toenemen en afnemen-met andere woorden-van alle begrippen die voeren tot verlangen en gehechtheid ,angst en bezorgdheid haat en woede.Bevrijding betekent hier echte vrijheid(nirvana),het ontbreken van alle gebondenheden.

Net als de 15de oefening helpt de 16de ons bij het observeren en verhelderen
vanhet loslaten van alle verlangens en gehechtheden,angst en bezorgdheid,haat en woede.Als we zien dat we een kostbaar juweel in onze zak hebben,laten we onze hunkerende en begerige houding van iemand die misdeeld is varen.Als we zien dat we leeuwen zijn,verlangen we niet meer door een moederhert te worden gezoogd.Als we inzien dat we de zon zijn,kunnen we de angst van een kaarsvlam dat door de wind wordt uitgeblazan,laten varen.Als we inzien dat het leven geen begrenzingen heeft,kunnen we alle beperkende indelingen opgeven.Dan zien we onszelf overal en zien we ons leven overal.Daarom ook volgen we de gelofte van een bodhisattva-iemand die volledig ontwaakt is-;om alle levende wezens te helpen.

Loslaten betekent hier niet iets opgeven om iets beters te kunnen vinden.Loslaten betekent iedere vergelijking te kunnen vinden.Loslaten betekent iedere vergelijking laten varen en inzien dat er niets kan worden verwijderd,dat er niets kan worden toegevoegd,en dat de scheiding tussen onszelf en de ander niet echt bestaat.Als je mediteert geef je niet je menselijke aard op teneinde een Boeddha te worden.We zien Boeddha juist in onze menselijke natuur en we geven niets daarvan op en we zoeken niets anders.Dat is de betekenis van apranihita,'zonder doel zijn ',ook wel vertaald als 'zonder verlangen zijn'.Het is hetzelfde als het begrip niet-zoeken,dat in het mahayana boeddhisme werd ontwikkeld.Loslaten om alles te zijn en om volledig vrij te zijn
Velen hebben dit al gedaan en we kunnen het zelf ook doen als we willen.




Meditatie is goed voor lichaam en geest en kan ons inzicht verruimen.Een groter inzicht behoedt ons voor hartstochtelijke gehechtheid aan het leven of voor afkeer van het leven.Het maakt ons blij,kalm,evenwichtig,verdraagzaam en mededogend.De hier gepresenteerde oefeningen zullen nog meer profijt hebben wanneer je ook het Satipatthana soetra leest en combineert met de oefeningen van Anapanasati-soetra,die Boeddha ons heeft gegeven.

[a***@hotmail.be]

Nu volgt een gedetailleerdere uitleg van de tweede en derde categorie


Tweede categorie van volledig bewust-zijn:

bewust zijn van het lichaam (oefening 3)


"Ik adem in en ben me bewust van mijn hele lichaam.
Ik adem uit en ben me bewust van mijn hele lichaam."


Tijdens het mediteren worden lichaam en geest een eenheid.Bewust-zijn van ons lichaam kunnen we in alle lichaamshoudingen beoefenen:zittend ,liggen,lopend of staand.We beginnen met de verschillende onderdelen van ons lichaam te observeren en dan het lcihaam als geheel.We kunnen beginnen bij ons haar en dan naar beneden tot onze tenen.Doe je bijvoorbeeld deze oefening tijdens zitmeditatie,dan kun je nadat je adem regelmatig is geworden,tijdens een uitademing beginnen met:'Ik adem in en ben me bewust van de inhoud van mijn schedel'.Zo kun je doorgaan tot je tenen.Gedurende de oefening kan het zijn dat er gevoelens en overwegingen bij je opkomen.Als je bijvoorbeeld bij je hart bent gekomen,voel je plotseling bezorgdheid opkomen in verband met een hartkwaal van een goede vriend.Dit gevoel zet je dan niet opzij,maar je erkent het:'Ik adem in en ben me bewust dat ik me zorgen maak over mijn vriend met zijn hartkwaal.'Daarna vervolg je je reis door je lichaam,vergezeld van volledig bewust-zijn van je ademhaling.

Nog een voorbeeld :Bij het bewust worden van je spijsverteringsorganen zie je miljoenen microscopisch kleine levende wezens die in je ingewanden leven.Deze waarneming druk je niet opzij,maar je erkent eenvoudig:'Ik adem in en ben me ervan bewust dat er uiterst kleine organismen in me leven.'Het kan blijken dat de bewustwording van deze symbiose voor jou een rijk meditatieonderwerp is.Erken dit als zodanig maak een afspraak met jezelf dat je later op dit onderwerp wilt terugkomen en vervolg je reis door je lichaam.

Over het algemeen besteden we maar heel weinig aandacht aan onze lichaamsorganen.We zijn ons er alleen maar van bewust als we pijn krijgen of ziek worden.Je kunt je halve leven vullen met het zoeken naar rijkdom en roem zonder dat je ooit met aandacht je kleine teen tussen je vingers hebt gehouden.Je kleine teen is erg belangrijk.Hij is vele jaren heel aardig voor je geweest.Wat doe je als hij op een gegeven ogenblik sporen van kanker vertoont?

Misschien denk je dat het niet belangrijk is om van je lichaam bewust te zijn.Maar dat is niet waar.Elk fysiologisch of psychologisch verschijnsel en elk natuurverschijnsel kan een poort zijn die je tot de waarheid voert.Door over je teen te mediteren kan je Verwezenlijking bereiken.Het geheim van deze oefening ligt in de concentratie waarmee je ieder orgaan van het lichaam volledig bewust gadeslaat.Als je op deze manier oefent ,zul je op een dag(misschien morgen al of vanavond) een diep inzicht op de dingen krijgen,waardoor je kijk op het leven en je manier van leven helemaal verandert.Het haar op je hoofd lijkt iets heel gewoons te zijn,maar weet wel dat het de ambassadeur van de waarheid kan zijn.Observeer ze zorgvuldig en ontdek iedere boodschap die elke haar in zich draagt.Beschouw je je ogen als gewone fysiologische verschijnselen?Het zijn vensters die het wonder van de wereld openbaren.Zie niets over het hoofd.Kijk diepgaand ,dan zul je inzien.Dat is de praktijk van het mediteren.


Derde categorie van volledig bewust-zijn:

De eenheid van lichaam en geest verwerkelijken (oefening4)


"Ik adem in en laat mijn hele lichaam rustig en vredig worden.Ik adem uit en laat mijn hele lichaam rustig en vredig worden."

Tijdens een andere meditatieperiode observeer je je hele lichaam zonder de verschillende delen te onderscheiden:

'Ik adem in en me bewust van mijn hele lichaam.Ik adem uit en ben me bewust van mijn hele lichaam.'(oefening 3 van het soetra)


Nu laat je je adem,je lichaam en je observerende geest 1 worden.Adem en lichaam zijn 1.Adem en geest zijn 1.Tijdens het gadeslaan is je geest geen zelfstandig wezen dat onafhankelijk buiten je lichaam en je ademhaling existeert.De grens tussen subject van observatie en object van observatie bestaat niet meer.We observeren 'het lichaam in het lichaam'.De geest staat niet buiten het te observeren object.De geest is 1 met het geobserveerde object en er kan dus gezegd worden 'geest en subject zijn niet twee' of 'subject en object zijn leeg.'

Na 10 of 20 minuten oefenen zullen adem en lichaam heel rustig worden en ook je geest zal meer en meer tot rust komen.Als je deze oefeningen voor het eerst doet,lijkt het nog vrij grof zoals grofgemalen tarwe,maar het meel zal steeds fijner worden.Deze vierde ademoefening begeleid je op de weg.Als je inademt,komt de lucht je lichaam binnen en kalmeert alle cellen van je lichaam.Tegelijkertijd wordt iedere 'cel' van je ademhaling vrediger en ook iedere 'cel' van je geest wordt vrediger.De drie zijn 1 en elk is alle 3.Dit is de sleutel tot meditatie.Ademhaling brengt je de zoete vreugde van meditatie.Het is voedsel.Als je wordt gevoed door de zoete vreugde van meditatie word je blij ,open en verdraagzaam.Iedereen om je heen zal genieten van jouw vreugde.

Al is het de bedoeling dat door de 4de ademoefening de bewegingen van het lichaam rustiger worden,zal het effect ook zijn dat je adem en geest rustiger worden.Als 1 van de 3 tot rust komt,worden ze alle drie rustig.In de rust van meditatie valt het onderscheid tussen lichaam en geest weg en je verwijlt in de toestand van 'lichaam en geest zijn 1',zonder dat je het gevoel hebt dat het subject van meditatie buiten het object van meditatie bestaat.


Nu volgt een gedetaillerdere uitleg van categorie vier


Vierde categorie van volledig bewust-zijn:

Jezelf voeden met de vreugde van meditatie(oefening 5-6)

'Ik adem in en voel me vol vreugde.Ik adem uit en voel me vol vreugde.'
'Ik adem in en voel me gelukkig.Ik adem uit en voel me gelukkig'


Als je mediteert,moet je ook weten hoe je je kunt voeden met de vrede en vreugde van meditatieve concentratie,waardoor je echt volwassen wordt en de wereld kunt helpen.Het leven op deze aarde is zowel pijnlijk als wonderbaarlijk.De zuidelijke scholen in het boeddhisme leggen de nadruk vooral op de pijnlijke kant, terwijl de noordelijke scholen ons helpen de wonderen van het leven te zien en te waarderen.De bruine beuk,de gele paardenbloemen,de witte wolken en de volle maan zijn wonderbaarlijke uitdrukkingen van het dharmakaya,het lichaam van de dharma.Ook het mensenlichaam is een eindeloos wonder,al is het vergankelijk,heeft het geen onafhankelijke zelf en is het met lijden verbonden.De vreugde die bij je opkomt als je begint te mediteren is te vergelijken met wat we ervaren als we het gewoel van de stad verlaten en ergens buiten alleen onder een boom gaan zitten.We voelen ons volkomen ontspannen,vredig en blij.

Na een drukke dag kun je de tv uitzetten,een stokje wierook aansteken om de kamer lekker te laten ruiken,met gekruiste benen gaan zitten en beginnen je adem te volgen met een lichte glimlach op je gezicht.Je zult dan grote vreugde voelen opkomen.Dit is de eerste ervaring van vrede en vreugde door meditatie.De 5de ademoefening helpt ons bewust te worden van deze ervaring.Als je in staat bent de stress en beslommeringen van de dag los te laten,zul je een diepe vreugde ondervinden bij het mediteren.Van daaruit kom je moeiteloos in een toestand van vrede en geluk.

De 6de oefening maakt je bewust van de toestand van vrede en geluk als we bevrijd zijn van onnodige zorgen en bezigheden en als lichaam en geest ontspannen zijn.

Als we kiespijn hebben ,weten we heel goed dat het niet hebben van kiespijn een aangenaam gevoel is.Maar als we geen kiespijn hebben,zijn de meesten van ons zich niet bewust van een plezierig gevoel.Pas als we blind geworden zijn,zullen we er ons van bewust zijn dat het hebben van ogen om de blauwe hemel en de witte wolken te kunnen zien een wonder is.Als we wel kunnen zien,zijn we ons zelden bewust van dit wonder omdat het zo vanzelfsprekend lijkt dat dit mogelijk is.Meditatie beoefenen betekent dat we ons zowel bewust zijn van het pijnlijke als van het wonderbaarlijke.Geluk betekent voeding voor degene die mediteert en daar hoef je niet ergens buiten je naar te gaan zoeken.We hoeven osn alleen maar bewust te zijn van het bestaan van geluk om het onmiddelijk te hebben.Aangename gevoelens zijn de lucht om ons heen:we genieten ervan en we kunnen er niet buiten.

In de boeddhistische psychologie worden drie soorten gevoelens onderscheiden:aangename,onaangename en neutrale.Maar als we meditatie beoefenen,weten we dat we de neutrale gevoelens kunnen omzetten in aangename en daardoor onszelf voeden.Aangename gevoelens die uit neutrale zijn ontstaan,zijn gezonder en gaan langer mee dan aangename gevoelens.Als we voortdurend worden gevoed door het geluk van meditatie,kunnen we meer ontspannen met onszelf en anderen omgaan.We worden vanzelf verdraagzaam en mededogend,en ons geluk wordt overgedragen op allen om ons heen.Alleen als we vrede in onszelf vinden,kunnen we die vrede met anderen delen.Pas dan zullen we kracht en geduld genoeg hebben om anderen te helpen en in staat zijn moeilijke situaties daarbij met geduld en doorzettingsvermogen op te lossen.


Nu volgt een gedetailleerdere uitleg van categorie vijf

Observeren van gevoelens(oefening 7-8)


"Ik adem in en ben me bewust van de werkingen van de geest in mij.Ik adem uit en ben me bewust van de werkingen van de geest in mij.
Ik adem in en breng de werkingen van de geest in mij tot rust.Ik adem uit en breng de werkingen van de geest in mij tot rust."


De 7de en de 8ste ademoefening zijn gebaseerd op het observeren van alle gevoelens,of ze nu aangenaam zijn of onaangenaam.Irritatie,boosheid,angst,vermoeidheid of verveling behoren tot de onaangename gevoelens.Wat voor gevoel je ook hebt,geef het een naam,je erkent dat het er is,je laat er de zon van je bewust-zijn over schijnen om het gevoel te verhelderen.Dat is observeren.Als we ons bijvoorbeeld ergeren,moeten we weten:'Deze ergernis is in mij.Ik ben deze ergernis',en dan ademen we in en uit in dit bewustzijn.

In het boeddhisme is de observatie-meditatie gebaseerd op niet-dualiteit.Daarom beschouwen we ergernis niet als een vijand van buitenaf die ons binnen dringt.We zien dat we op dit moment deze ergernis zelf zijn.Door deze benadering zijn we niet genoodzaakt deze ergernis te bestrijden,te verdrijven of te vernietigen.Als we observatie-meditatie beoefenen,plaatsen we geen scheidingsmuren tussen goed en kwaad in ons,waardoor we een slachtveld zouden worden.Dat probeert het boeddhisme juist te vermijden.We moeten ergernis met mededogen en geweldloosheid behandelen.We kunnen ook onze ergernis met een liefhebbend hart tegemoettreden,alsof ze ons kleine zusje was.Door bewust in en uit te ademen,kunnen we ons bewust-zijn dat is gebaseerd op meditatieve standvastigheid doen oplichten.Elk gevoel is een energieveld.Een aangenaam gevoel is een voedende energie.Irritatie is een gevoel met afbrekende energie.Door het licht van bewust-zijn kan de energie van irritatie omgevormd worden tot een opbouwende energie.

Gevoelens hebben hun oorsprong in ons lichaam of in onze waarnemingen.Als we aan slapeloosheid lijden,voelen we ons vermoeid of prikkelbaar.Dit gevoel heeft zijn oorsprong in ons lichaam.Als we iets of iemand verkeerd waarnemen,voelen we misschien boosheid ,teleurstelling of ergernis.Deze gevoelens hebben hun oorsprong in onze waarneming.Volgens het boeddhisme zijn waarnemingen vaak onjuist,waardoor lijden wordt veroorzaakt.De beoefening van volledig bewust-zijn
houdt in dat we alles diepgaand bekijken om er de ware aard te kunnen inzien en onze onjuiste waarnemingen te overstijgen.Als we een touw aanzien voor een slang schreeuwen we het uit van angst.Angst is een gevoel en een touw aanzien voor een slang is een onjuiste waarneming.

Als we een eenvoudig leven leiden en ons lichaam goed gezond houden,kunnen we pijnlijke gevoelens die hun oorsprong vinden in ons lichaam verminderen.Door elk ding helder te zien en de grenzen van ons inzicht te verleggen kunnen we pijnlijke gevoelens die hun oorsprong vinden in onze waarnemingen verminderen.Het observern van een gevoel om het te verhelderen betekent de veelheid aan nabije en verre oorzaken te erkennen.Diepgaand erkennen betekent de ware aard ontdekken van een gevoel.

Als we een gevoel van ergernis of angst hebben,kunnen we ons hier bewust van zijn.Dit bewust-zijn wordt ondersteund door onze ademhaling.Met geduld en volledig bewustzijn van onze ademhaling komen we tot dieper inzicht in de ware aard van dit gevoel.Door inzicht komen we tot begrip.Door begrip onstaat bevrijding.

De 7de oefening verwijst naar de activiteit van de geest,met andere woorden het opkomen van een gevoel,de duur ervan en het wegebben,waardoor er weer iets anders ontstaat.De 8ste oefening heeft ten doel de energie van de gevoelens te transformeren.Door de ware aard van ieder gevoel in te zien,kunnen we er de energie van omzetten in een energie van vrede en blijdschap.Als we iemand begrijpen,kunnen we hem eerder accepteren en liefhebben.Als we hem accepteren,is er geen gevoel van verwijt of irritatie meer.In dit geval kan de energie van irrittatie worden omgevormd tot een energie van liefde.


Nu volgt een gedetailleerdere uitleg over categorie 6

Controle en bevrijding van je geest(oefening9-12)

"Ik adem in en ben me bewust van mijn geest.Ik adem uit en ben me bewust van mijn geest.
Ik adem in en laat mijn geest gelukkig en vredig worden.Ik adem uit en laat mijn geest gelukkig en vredig worden.
Ik adem in en ik concentreer mijn geest.Ik adem uit en ik concentreer mijn geest.
Ik adem in en ik maak mijn geest vrij.Ik adem uit en maak mijn geest vrij."


De 9de oefening helpt ons de functies van de geest(andere dan gevoelens die in oefening 7 en 8 werden behandeld),zoals waarnemen,denken,redeneren,onderscheiden,voorstellingen maken,maar ook alle activiteiten van het onderbewuste te identificeren.Zodra een van deze psychologische verschijnselen opkomt,kunnen we dit tijdens het bewuste ademhalen onderkennen.We gaan door met het observeren ervan teneinde de samenhang te zien met het geheel van onze geest.

De geest is een stroom van psychologische verschijnselen, die voortdurend verandert,ontstaat en verdwijnt.In deze stroom is het opkomen,het aanhouden en het verdwijnen van elk verschijnsel verbonden met het opkomen,aanhouden en verdwijnen van alle andere verschijnselen.Het leren herkennen van de psychologische verschijnselen zoals ze opkomen en zich ontwikkelen is een belangrijk onderdeel van meditatiebeofening.De vaak zo rusteloze en wisselvallige activiteiten van onze geest lijken op een stortvloed van water die over de rotsen spoelt.In de boeddhistische literatuur wordt de geest dikwijls vergeleken met een aap die voortdurend van tak naar tak slingert,of met een galopperend paard.Als onze geest eenmaal in staat te onderkennen wat er gaande is,zullen we in staat zijn de geest helder te zien en hem te kalmeren.Dan zullen we in zijn verstilling vrede en vreugde voelen.

De 10de ademoefening is er op gericht de geest tot rust te laten komen.Vergelijk dit met de 4de en 8ste oefening.De vierde is erop gericht het lichaam tot rust te laten komen en de 8ste is er op gericht de gevoelens tot rust te laten komen.Deze drie oefeningen kunnen ons het land van grote zegeningen binnenvoeren,in een toestand van vreugde,vrede en ontspanning in meditatieve concentratie.Maar hier mogen we niet blijven staan.We kunnen nog verder gaan door 'observeren' in de vorm van 'licht schijnen op',waardoor we tot een ontwaakt inzicht kunnen komen.Alleen een ontwaakt inzicht kan ons tot volledige vrijheid voeren.

De 11de oefening beoogt concentratie van de geest op een enkel object.Pas wanneer we ons aanhoudend op een ding kunnen concentreren,kunnen we het echt gadeslaan.Dit object kan een fysiologisch verschijnsel zijn zoals de adem,of een psychologisch verschijnsel zoals een waarneming of een gevoel,of het kan een natuurverschijnsel zijn zoals een blad of een steen.Al deze verschijnselen worden 'objecten van de geest' genoemd;deze kunnen niet onafhankelijk van de geest bestaan.Het object van de geconcentreerde geest wordt verlicht door het licht van de observatie door de geest,net als een zanger die op het podium in de schijnwerpers staat.Het object kan zich in tijde en ruimte bewegen,want het is net zo levendig als de geest die het observeert.In een toestand van concentratie zijn subject en object 1 geworden.Ademhaling is ook een object van de geconcentreerde geest.Als we al onze aandacht op onze adem richten volgt onze geest alleen maar onze adem,dus zijn adem en geest 1.Dat is concentratie.Concentratie is de wijzer van het bewustzijn,die op 1 enkel object is gericht.Als we dit met de ademhaling hebben geoefend,kunnen we het ook met andere verschijnselen oefenen.Pas als we ons kunnen concentreren,kunnen we ook observeren.

De 12de oefening heeft ten doel alle knopen in onze geest te ontwarren-de zorgen en herinneringen uit het verleden,de angsten en de voorspellingen omtrent de toekomst,gevoelens van ergernis,vrees en twijfel in het heden,of verwarringen door onjuiste waarnemingen.Slechts door onze geest te concentreren,zijn we in staat te observeren en te verhelderen,en kunnen we bevrijd worden van alle hindernissen.Het is net als bij het losmaken van knopen in een touw.daarvoor moeten we rustig zijn en ons de tijd gunnen.Door onze geest met al zijn subtiele bewegingen rustig en gelaten te observeren ,kunnen we onze geest bevrijden van alle verwarringen.


Wanneer de beoefening en ontwikkeling van deze oefeningen en vaardigheden bijna volmaakt is of zelf volmaakt ,kan de laatste categorie aangesneden worden omtrent het loslaten.Het is eerst echter belangrijker dat je weet wat je los laat,dat je het kan erkennen en de ware aard ervan kan inzien.Voed eerst de rust en vreugde in jou om zodoende tot concentratie te komen en een stevige basis te bouwen voor het behandelen van dat wat je waarneemt,denkt en voelt.

Ondanks dat de oefeningen genummerd zijn kan je op eigen gevoel kiezen voor de oefening die op dat moment het best bij je past.Bij het mediteren-liggend,zittend- gaan we eerst rust en vreugde in ons brengen en pas van daar verder gaan kijken naar het lichaam,de gevoelens en de geest.Bij het stappen kan je de eenheid tussen lichaam en geest verwezenlijken door bijvoorbeeld je stappen te coördineren met je adem en je aandacht.Een voorbeeld:

1.Je wordt je eerst bewust van je adem en volgt enkele ademhalingen zonder het te proberen veranderen.(dieper of langer proberen inademen)

2.Als je voelt dat het gelijkmatiger wordt of dat er vrede in je ontstaat, kan je bij een inademing je voet opheffen en 1 stap samen laten eindigen met je inademing.Je aandacht is gericht op de zool van je voet en je wordt gewaar hoe eerst je hiel de grond raakt en uiteindelijk je hele voet.Je herhaalt dit dan voor de uitademing met de andere voet.

'Ik adem in en zet een stap.'
'Ik adem uit en zet een stap'

Het is aangewezen om maar 1 stap te zetten per ademhaling wanneer je deze oefening voor het eerst doet.Uiteindelijk wanneer het natuurlijker aanvoelt
en de ademhaling langer wordt kan je je adem combineren met meerdere stappen.

Wanneer je naar de winkel stapt kan je je stappen aanpassen aan je adem.In plaats van 1 trage stap en 1 ademhaling gaan we nu 1 ademhaling combineren met het aantal stappen dat we in die tijd kunnen doen.Bijvoorbeeld:

1.Je ademt in zonder het dieper of langer te willen maken en telt hoeveel stappen je kan zetten tot het einde van die inademing.Dat kunnen er 1.2,3,4 of meer zijn.Je telt elke stap door je aandacht te richten op de zool die de grond raakt,verder blijf je gewoon ademen als normaal.

2.Je blijft dit herhalen,bv:1 inademing 3 stappen ,1 uitademing 2 of 3 stappen. (naargelang je gevoel)Hoe rustiger je wordt hoe meer stappen je zult kunnen zetten per in en uitademing en hoe groter de eenheid tussen lichaam en geest zal worden.Wanneer je hier beter in wordt zal dit een grote bron van ontspanning en tevens concentratietraining voor je zijn die je kan toepassen elke keer dat je te voet onderweg ben.


*Wanneer je voelt dat je inademing of uitademing bijna gedaan is en je begint nog maar net een stap ,dan sla je die stap gewoon over en tel je verder vanaf de volgende.Het moet aangenaam voelen en niet geforceerd.

*In plaats van tellen kan je ook woorden gebruiken die een gunstige betekenis voor je hebben.Bv:

'Ik adem in en tel een.twee.drie.vier.'
'Ik adem uit en tel een.twee.drie.vier.'

'Ik adem in en heb vrede.in.mijn.geest'
'Ik adem uit en heb vreugde.in.mijn geest'

of iets dat voor jou goed werkt is ook prima.

Succes

Een lotus voor u
Een boeddha in worden

[a***@hotmail.be]

Nu volgt de laatste categorie,je kan dit al gerust eens doorlezen maar het is aangeraden om het echte oefenen af te wachten tot de vereiste controle en concentratie van de geest bereikt is.Als dit niet zo is dan zal er nog te veel afleiding zijn van binnenuit ,observeren om de ware aard te kunnen verhelderen en los te laten van alle dharma's.Wanneer je vredig kan verblijven in oefening 1-12 zonder afgeleid te worden van dat waar je je aandacht op richt zal je de nodige concentratie behaald hebben.



Zevende categorie van volledig bewust-zijn:

Observeren van alle dharma's om hun ware aard te verhelderen(oefening 13-16)


'Ik adem in en observeer de vergankelijkheid van alle dharma's.Ik adem uit en observeer de vergankelijkheid van alle dharma's.'
'Ik adem in en observeer het wegebben van alle dharma's.Ik adem uit en observeer het wegebben van alle dharma's.'
'Ik adem in en observeer de volkomen bevrijding.Ik adem uit en observeer de volkomen bevrijding.'
'Ik adem in en observeer het loslaten.Ik adem uit en observeer het loslaten.'


De dertiende ademoefening die Boeddha ons heeft voorgelegd,is gericht op observatie teneinde het licht te laten schijnen op de vergankelijkheid van alle dharma's.Alle verschijnselen zijn zonder uitzondering vergankelijk.Vergankelijk betkent niet alleen 'wat vandaag is ,is morgen verdwenen'.De meditatie over vergankelijkheid is een diepgaand,doordringend en wonderbaarlijk pad van meditatie.Er bestaat geen enkel verschijnsel met een afzonderlijke,duurzame individualiteit.Alle dingen worden eindeloos omgevormd en alle dingen zijn zonder een onafhankelijk zelf.Vergankelijk zijn betekent zonder zelf zijn.Dit is in het boeddhisme een fundamenteel inzicht omtrent de aard van alles wat bestaat.

Vergankelijkheid betekent ook wederzijdse afhankelijkheid.De elementen in het universum zijn voor hun bestaan van elkaar afhankelijk.In het Majjhima Nikaya-soetra staat :"Dit is ,omdat dat is.Als dit niet is ,is dat ook niet."Vergankelijkheid betekent ook 'zonder kenmerken'.De werkelijkheid van alles wat bestaat gaat begrippen en talige uitdrukkingen te boven.We kunnen niet on-middelijk tot de wezenlijke en ware natuur van de verschijnselen doordringen,omdat we gewend zijn ze te vatten door tussenkomst van ons waarnemen en denken.De classificeringen door middel van waarnemen en denken noemen we 'kenmerken'.

Om de aard van het 'zonder kenmerken zijn' van alles wat bestaat inzichtelijk te maken,wordt vaak het voorbeeld van golf en water gebruikt.Een golf kan hoog of laag zijn,kan opkomen of verdwijnen,maar het wezen van de golf-het water- is noch hoog ,noch laag,is noch opkomend,noch verdwijnend.Geen van de kenmerken-hoog,laag,opkomend,verdwijnend-kan het wezen van water raken.We huilen of lachen al naar gelang het kenmerk(dat we waarnemen)omdat we het wezen nog niet hebben ingezien.Het wezen(svabhava) is de eigenlijke natuur van alles wat is en van de werkelijkheid van onszelf.Vergankelijkheid is ook leegte.De werkelijkheid van alles wat bestaat,is het zijn zijn zonder kenmerken,want het is een werkelijkheid die niet in begrippen en woorden kan worden gevat.Omdat het niet gevat kan worden,wordt het leeg genoemd.Leegte betekent hier niet niet-bestaand,als tegenstelling tot bestaand.Het betekent 'zonder kenmerken zijn',vrij van alle inperkingen door begrippen als geboorte/dood,bestaand/niet-bestaand,toenemend/afnemend,zuiver/onzuiver.

In het Prajnaparamita Hart soetra staat:'Alle dharma's worden gekenmerkt door leegte;zij zijn niet geschapen en ook niet vernietigd,zij zijn niet zuiver en ook niet onzuiver,zij nemen niet toe en ook niet af.'Vergankelijkheid betekent ook zonder doel zijn(apranihita).De aanwezigheid van alles wat bestaat is niet bedoeld om een einddoel te bereiken.We kunnen niets toevoegen aan de ware aard van alles wat bestaat;noch kunnen we er iets vanaf halen.Het heeft geen oorsprong en geen einde.We hoeven niet te proberen verwerkelijking te zoeken buiten al het bestaande.In het eigen materiaal van iedere dharma is de ontwaakte aard al volkomen aanwezig.

De 14de ademoefening is gericht op observatie in de vorm van licht laten schijnen op het wegebben(viraga)van alle dharma's.Alle dingen zijn vergankelijk en daardoor op weg te vervallen.Een roos,een wolk, een menselijk wezen,een oude boom zijn alle op weg te vervallen.Op stoffelijk niveau doorlorpen alle dharma's de stadia van geboren worden,aanhouden,omvormen en wegebben.Wie begint te mediteren hierop moet de vergankelijke en weggebbende aard van alle dingen helder observeren,ook de vijf skhanda's waaruit je bestaat.De Negen Contemplaties zijn gericht op het observeren van de ontbinding van het lichaam vanaf het moment dat het opgezwollen is totdat het tot stof en as is overgegaan.Als we naar ons eigen kijken zien we hoe onze geest nu nog zo subtiel en vlug reageert,en hoe hij morgen traag en seniel kan zijn.Rivieren,bergen,huizen,rijken,gezondheid, over dit alles moeten we zo mediteren.

Misschien zul je glimlachen en zeggen dat deze contemplatie er op gericht is ons pessimistisch te stemmen en onze liefde voor het leven te bederven.Dit is waar en niet waar.Een geneesmiddel kan bitter zijn,maar waarschijnlijk zal het onze ziekte genezen.De werkelijkheid kan wreed zijn,maar de dingen zien zoals ze zijn ,zal ons genezen.De werkelijkheid is de basis voor echte bevrijding.Het leven gaat zo snel en we kunnen niet verhinderen dat het wordt afgebroken.Het levenssap van de vreugde zingt in al wat leeft,van de wereld van mineralen tot die van planten en andere levende wezens.Alleen omdat we onszelf gevangen houden in het idee van een klein zelf scheppen we een toestand van duisternis,benauwdheid,angst en verdriet.Omdat we aan dit beperkte beeld van een werkelijk bestaan zelf vasthouden,is het leven voor ons niet meer dan een lichaam,mijn huis,mijn man ,mijn vrouw,mijn kinderen ,mijn bezittingen.Maar als we over de grenzen kunnen stappen die we zelf hebben aangebracht,zullen we inzien dat ons leven bestaat in alles en dat de afbraak van verschijnselen dat leven niet kan raken,net zoals het komen en het gaan van de golven het zijn van het water niet kan beinvloeden.Door het vergaan van alles op deze manier te observeren en te verhelderen,kunnen we glimlachen in het aangezicht van leven en dood en een hoge mate van vrede en vreugde in dit leven bereiken.

De 15de ademoefening helpt ons los te komen van het idee een individu te zijn,waardoor we inzien dat we deel uitmaken van het hele universum.Hier betekent bevrijding vrij te zijn van de begrippen leven en dood,bezitten en niet-bezitten,toenemen en afnemen-met andere woorden-van alle begrippen die voeren tot verlangen en gehechtheid ,angst en bezorgdheid haat en woede.Bevrijding betekent hier echte vrijheid(nirvana),het ontbreken van alle gebondenheden.

Net als de 15de oefening helpt de 16de ons bij het observeren en verhelderen
vanhet loslaten van alle verlangens en gehechtheden,angst en bezorgdheid,haat en woede.Als we zien dat we een kostbaar juweel in onze zak hebben,laten we onze hunkerende en begerige houding van iemand die misdeeld is varen.Als we zien dat we leeuwen zijn,verlangen we niet meer door een moederhert te worden gezoogd.Als we inzien dat we de zon zijn,kunnen we de angst van een kaarsvlam dat door de wind wordt uitgeblazan,laten varen.Als we inzien dat het leven geen begrenzingen heeft,kunnen we alle beperkende indelingen opgeven.Dan zien we onszelf overal en zien we ons leven overal.Daarom ook volgen we de gelofte van een bodhisattva-iemand die volledig ontwaakt is-;om alle levende wezens te helpen.

Loslaten betekent hier niet iets opgeven om iets beters te kunnen vinden.Loslaten betekent iedere vergelijking te kunnen vinden.Loslaten beetekent iedere vergelijking laten varen en inzien dat er niets kan worden verwijderd,dat er niets kan worden toegevoegd,en dat de scheiding tussen onszelf en de ander niet echt bestaat.Als je mediteert geef je niet je menselijke aard op teneinde een Boeddha te worden.We zien Boeddha juist in onze menselijke natuur en we geven niets daarvan op en wezoeken niets anders.Dat is de betekenis van apranihita,'zonder doel zijn ',ook wel vertaald als 'zonder verlangen zijn'.Het is hetzelfde als het begrip niet-zoeken,dat in het mahayana boeddhisme werd ontwikkeld.Loslaten om alles te zijn en om volledig vrij te zijn
Velen hebben dit al gedaan en we kunnen het zelf ook doen als we willen.




Meditatie is goed voor lichaam en geest en kan ons inzicht verruimen.Een groter inzicht behoedt ons voor hartstochtelijke gehechtheid aan het leven of voor afkeer van het leven.Het maakt ons blij,kalm,evenwichtig,verdraagzaam en mededogend.De hier gepresenteerde oefeningen zullen nog meer profijt hebben wanneer je ook het Satipatthana soetra leest en combineert met de oefeningen van Anapanasatie-soetra,die Boeddha ons heeft gegeven.



Een lotus voor u
Een Boeddha in wording

[a***@hotmail.be]

Nu volgt een gedetailleerdere uitleg van de tweede en derde categorie


Tweede categorie van volledig bewust-zijn:

bewust zijn van het lichaam (oefening 3)



"Ik adem in en ben me bewust van mijn hele lichaam.
Ik adem uit en ben me bewust van mijn hele lichaam."



Tijdens het mediteren worden lichaam en geest een eenheid.Bewust-zijn van ons lichaam kunnen we in alle lichaamshoudingen beoefenen:zittend ,liggen,lopend of staand.We beginnen met de verschillende onderdelen van ons lichaam te observeren en dan het lichaam als geheel.We kunnen beginnen bij ons haar en dan naar beneden tot onze tenen.Doe je bijvoorbeeld deze oefening tijdens zitmeditatie,dan kun je nadat je adem regelmatig is geworden,tijdens een uitademing beginnen met:'Ik adem in en ben me bewust van de inhoud van mijn schedel'.Zo kun je doorgaan tot je tenen.Gedurende de oefening kan het zijn dat er gevoelens en overwegingen bij je opkomen.Als je bijvoorbeeld bij je hart bent gekomen,voel je plotseling bezorgdheid opkomen in verband met een hartkwaal van een goede vriend.Dit gevoel zet je dan niet opzij,maar je erkent het:'Ik adem in en ben me bewust dat ik me zorgen maak over mijn vriend met zijn hartkwaal.'Daarna vervolg je je reis door je lichaam,vergezeld van volledig bewust-zijn van je ademhaling.

Nog een voorbeeld :Bij het bewust worden van je spijsverteringsorganen zie je miljoenen microscopisch kleine levende wezens die in je ingewanden leven.Deze waarneming druk je niet opzij,maar je erkent eenvoudig:'Ik adem in en ben me ervan bewust dat er uiterst kleine organismen in me leven.'Het kan blijken dat de bewustwording van deze symbiose voor jou een rijk meditatieonderwerp is.Erken dit als zodanig maak een afspraak met jezelf dat je later op dit onderwerp wilt terugkomen en vervolg je reis door je lichaam.

Over het algemeen besteden we maar heel weinig aandacht aan onze lichaamsorganen.We zijn ons er alleen maar van bewust als we pijn krijgen of ziek worden.Je kunt je halve leven vullen met het zoeken naar rijkdom en roem zonder dat je ooit met aandacht je kleine teen tussen je vingers hebt gehouden.Je kleine teen is erg belangrijk.Hij is vele jaren heel aardig voor je geweest.Wat doe je als hij op een gegeven ogenblik sporen van kanker vertoont?

Misschien denk je dat het niet belangrijk is om van je lichaam bewust te zijn.Maar dat is niet waar.Elk fysiologisch of psychologisch verschijnsel en elk natuurverschijnsel kan een poort zijn die je tot de waarheid voert.Door over je teen te mediteren kan je Verwezenlijking bereiken.Het geheim van deze oefening ligt in de concentratie waarmee je ieder orgaan van het lichaam volledig bewust gadeslaat.Als je op deze manier oefent ,zul je op een dag(misschien morgen al of vanavond) een diep inzicht op de dingen krijgen,waardoor je kijk op het leven en je manier van leven helemaal verandert.Het haar op je hoofd lijkt iets heel gewoons te zijn,maar weet wel dat het de ambassadeur van de waarheid kan zijn.Observeer ze zorgvuldig en ontdek iedere boodschap die elke haar in zich draagt.Beschouw je je ogen als gewone fysiologische verschijnselen?Het zijn vensters die het wonder van de wereld openbaren.Zie niets over het hoofd.Kijk diepgaand ,dan zul je inzien.Dat is de praktijk van het mediteren.


Derde categorie van volledig bewust-zijn:

De eenheid van lichaam en geest verwerkelijken (oefening4)



"Ik adem in en laat mijn hele lichaam rustig en vredig worden.Ik adem uit en laat mijn hele lichaam rustig en vredig worden."


Tijdens een andere meditatieperiode observeer je je hele lichaam zonder de verschillende delen te onderscheiden:

'Ik adem in en me bewust van mijn hele lichaam.Ik adem uit en ben me bewust van mijn hele lichaam.'(oefening 3 van het soetra)


Nu laat je je adem,je lichaam en je observerende geest 1 worden.Adem en lichaam zijn 1.Adem en geest zijn 1.Tijdens het gadeslaan is je geest geen zelfstandig wezen dat onafhankelijk buiten je lichaam en je ademhaling existeert.De grens tussen subject van observatie en object van observatie bestaat niet meer.We observeren 'het lichaam in het lichaam'.De geest staat niet buiten het te observeren object.De geest is 1 met het geobserveerde object en er kan dus gezegd worden 'geest en subject zijn niet twee' of 'subject en object zijn leeg.'

Na 10 of 20 minuten oefenen zullen adem en lichaam heel rustig worden en ook je geest zal meer en meer tot rust komen.Als je deze oefeningen voor het eerst doet,lijkt het nog vrij grof zoals grofgemalen tarwe,maar het meel zal steeds fijner worden.Deze vierde ademoefening begeleid je op de weg.Als je inademt,komt de lucht je lichaam binnen en kalmeert alle cellen van je lichaam.Tegelijkertijd wordt iedere 'cel' van je ademhaling vrediger en ook iedere 'cel' van je geest wordt vrediger.De drie zijn 1 en elk is alle 3.Dit is de sleutel tot meditatie.Ademhaling brengt je de zoete vreugde van meditatie.Het is voedsel.Als je wordt gevoed door de zoete vreugde van meditatie word je blij ,open en verdraagzaam.Iedereen om je heen zal genieten van jouw vreugde.

Al is het de bedoeling dat door de 4de ademoefening de bewegingen van het lichaam rustiger worden,zal het effect ook zijn dat je adem en geest rustiger worden.Als 1 van de 3 tot rust komt,worden ze alle drie rustig.In de rust van meditatie valt het onderscheid tussen lichaam en geest weg en je verwijlt in de toestand van 'lichaam en geest zijn 1',zonder dat je het gevoel hebt dat het subject van meditatie buiten het object van meditatie bestaat.


Nu volgt een gedetaillerdere uitleg van categorie vier


Vierde categorie van volledig bewust-zijn:

Jezelf voeden met de vreugde van meditatie(oefening 5-6)


'Ik adem in en voel me vol vreugde.Ik adem uit en voel me vol vreugde.'

'Ik adem in en voel me gelukkig.Ik adem uit en voel me gelukkig'


Als je mediteert,moet je ook weten hoe je je kunt voeden met de vrede en vreugde van meditatieve concentratie,waardoor je echt volwassen wordt en de wereld kunt helpen.Het leven op deze aarde is zowel pijnlijk als wonderbaarlijk.De zuidelijke scholen in het boeddhisme leggen de nadruk vooral op de pijnlijke kant, terwijl de noordelijke scholen ons helpen de wonderen van het leven te zien en te waarderen.De bruine beuk,de gele paardenbloemen,de witte wolken en de volle maan zijn wonderbaarlijke uitdrukkingen van het dharmakaya,het lichaam van de dharma.Ook het mensenlichaam is een eindeloos wonder,al is het vergankelijk,heeft het geen onafhankelijke zelf en is het met lijden verbonden.De vreugde die bij je opkomt als je begint te mediteren is te vergelijken met wat we ervaren als we het gewoel van de stad verlaten en ergens buiten alleen onder een boom gaan zitten.We voelen ons volkomen ontspannen,vredig en blij.

Na een drukke dag kun je de tv uitzetten,een stokje wierook aansteken om de kamer lekker te laten ruiken,met gekruiste benen gaan zitten en beginnen je adem te volgen met een lichte glimlach op je gezicht.Je zult dan grote vreugde voelen opkomen.Dit is de eerste ervaring van vrede en vreugde door meditatie.De 5de ademoefening helpt ons bewust te worden van deze ervaring.Als je in staat bent de stress en beslommeringen van de dag los te laten,zul je een diepe vreugde ondervinden bij het mediteren.Van daaruit kom je moeiteloos in een toestand van vrede en geluk.

De 6de oefening maakt je bewust van de toestand van vrede en geluk als we bevrijd zijn van onnodige zorgen en bezigheden en als lichaam en geest ontspannen zijn.

Als we kiespijn hebben ,weten we heel goed dat het niet hebben van kiespijn een aangenaam gevoel is.Maar als we geen kiespijn hebben,zijn de meesten van ons zich niet bewust van een plezierig gevoel.Pas als we blind geworden zijn,zullen we er ons van bewust zijn dat het hebben van ogen om de blauwe hemel en de witte wolken te kunnen zien een wonder is.Als we wel kunnen zien,zijn we ons zelden bewust van dit wonder omdat het zo vanzelfsprekend lijkt dat dit mogelijk is.Meditatie beoefenen betekent dat we ons zowel bewust zijn van het pijnlijke als van het wonderbaarlijke.Geluk betekent voeding voor degene die mediteert en daar hoef je niet ergens buiten je naar te gaan zoeken.We hoeven osn alleen maar bewust te zijn van het bestaan van geluk om het onmiddelijk te hebben.Aangename gevoelens zijn de lucht om ons heen:we genieten ervan en we kunnen er niet buiten.

In de boeddhistische psychologie worden drie soorten gevoelens onderscheiden:aangename,onaangename en neutrale.Maar als we meditatie beoefenen,weten we dat we de neutrale gevoelens kunnen omzetten in aangename en daardoor onszelf voeden.Aangename gevoelens die uit neutrale zijn ontstaan,zijn gezonder en gaan langer mee dan aangename gevoelens.Als we voortdurend worden gevoed door het geluk van meditatie,kunnen we meer ontspannen met onszelf en anderen omgaan.We worden vanzelf verdraagzaam en mededogend,en ons geluk wordt overgedragen op allen om ons heen.Alleen als we vrede in onszelf vinden,kunnen we die vrede met anderen delen.Pas dan zullen we kracht en geduld genoeg hebben om anderen te helpen en in staat zijn moeilijke situaties daarbij met geduld en doorzettingsvermogen op te lossen.


Nu volgt een gedetailleerdere uitleg van categorie vijf

Observeren van gevoelens(oefening 7-8)



"Ik adem in en ben me bewust van de werkingen van de geest in mij.Ik adem uit en ben me bewust van de werkingen van de geest in mij.


Ik adem in en breng de werkingen van de geest in mij tot rust.Ik adem uit en breng de werkingen van de geest in mij tot rust."



De 7de en de 8ste ademoefening zijn gebaseerd op het observeren van alle gevoelens,of ze nu aangenaam zijn of onaangenaam.Irritatie,boosheid,angst,vermoeidheid of verveling behoren tot de onaangename gevoelens.Wat voor gevoel je ook hebt,geef het een naam,je erkent dat het er is,je laat er de zon van je bewust-zijn over schijnen om het gevoel te verhelderen.Dat is observeren.Als we ons bijvoorbeeld ergeren,moeten we weten:'Deze ergernis is in mij.Ik ben deze ergernis',en dan ademen we in en uit in dit bewustzijn.

In het boeddhisme is de observatie-meditatie gebaseerd op niet-dualiteit.Daarom beschouwen we ergernis niet als een vijand van buitenaf die ons binnen dringt.We zien dat we op dit moment deze ergernis zelf zijn.Door deze benadering zijn we niet genoodzaakt deze ergernis te bestrijden,te verdrijven of te vernietigen.Als we observatie-meditatie beoefenen,plaatsen we geen scheidingsmuren tussen goed en kwaad in ons,waardoor we een slachtveld zouden worden.Dat probeert het boeddhisme juist te vermijden.We moeten ergernis met mededogen en geweldloosheid behandelen.We kunnen ook onze ergernis met een liefhebbend hart tegemoettreden,alsof ze ons kleine zusje was.Door bewust in en uit te ademen,kunnen we ons bewust-zijn dat is gebaseerd op meditatieve standvastigheid doen oplichten.Elk gevoel is een energieveld.Een aangenaam gevoel is een voedende energie.Irritatie is een gevoel met afbrekende energie.Door het licht van bewust-zijn kan de energie van irritatie omgevormd worden tot een opbouwende energie.

Gevoelens hebben hun oorsprong in ons lichaam of in onze waarnemingen.Als we aan slapeloosheid lijden,voelen we ons vermoeid of prikkelbaar.Dit gevoel heeft zijn oorsprong in ons lichaam.Als we iets of iemand verkeerd waarnemen,voelen we misschien boosheid ,teleurstelling of ergernis.Deze gevoelens hebben hun oorsprong in onze waarneming.Volgens het boeddhisme zijn waarnemingen vaak onjuist,waardoor lijden wordt veroorzaakt.De beoefening van volledig bewust-zijn
houdt in dat we alles diepgaand bekijken om er de ware aard te kunnen inzien en onze onjuiste waarnemingen te overstijgen.Als we een touw aanzien voor een slang schreeuwen we het uit van angst.Angst is een gevoel en een touw aanzien voor een slang is een onjuiste waarneming.

Als we een eenvoudig leven leiden en ons lichaam goed gezond houden,kunnen we pijnlijke gevoelens die hun oorsprong vinden in ons lichaam verminderen.Door elk ding helder te zien en de grenzen van ons inzicht te verleggen kunnen we pijnlijke gevoelens die hun oorsprong vinden in onze waarnemingen verminderen.Het observern van een gevoel om het te verhelderen betekent de veelheid aan nabije en verre oorzaken te erkennen.Diepgaand erkennen betekent de ware aard ontdekken van een gevoel.

Als we een gevoel van ergernis of angst hebben,kunnen we ons hier bewust van zijn.Dit bewust-zijn wordt ondersteund door onze ademhaling.Met geduld en volledig bewustzijn van onze ademhaling komen we tot dieper inzicht in de ware aard van dit gevoel.Door inzicht komen we tot begrip.Door begrip onstaat bevrijding.

De 7de oefening verwijst naar de activiteit van de geest,met andere woorden het opkomen van een gevoel,de duur ervan en het wegebben,waardoor er weer iets anders ontstaat.De 8ste oefening heeft ten doel de energie van de gevoelens te transformeren.Door de ware aard van ieder gevoel in te zien,kunnen we er de energie van omzetten in een energie van vrede en blijdschap.Als we iemand begrijpen,kunnen we hem eerder accepteren en liefhebben.Als we hem accepteren,is er geen gevoel van verwijt of irritatie meer.In dit geval kan de energie van irrittatie worden omgevormd tot een energie van liefde.


Nu volgt een gedetailleerdere uitleg over categorie 6

Controle en bevrijding van je geest(oefening9-12)


"Ik adem in en ben me bewust van mijn geest.Ik adem uit en ben me bewust van mijn geest.


Ik adem in en laat mijn geest gelukkig en vredig worden.Ik adem uit en laat mijn geest gelukkig en vredig worden.

Ik adem in en ik concentreer mijn geest.Ik adem uit en ik concentreer mijn geest.
Ik adem in en ik maak mijn geest vrij.Ik adem uit en maak mijn geest vrij."


De 9de oefening helpt ons de functies van de geest(andere dan gevoelens die in oefening 7 en 8 werden behandeld),zoals waarnemen,denken,redeneren,onderscheiden,voorstellingen maken,maar ook alle activiteiten van het onderbewuste te identificeren.Zodra een van deze psychologische verschijnselen opkomt,kunnen we dit tijdens het bewuste ademhalen onderkennen.We gaan door met het observeren ervan teneinde de samenhang te zien met het geheel van onze geest.

De geest is een stroom van psychologische verschijnselen, die voortdurend verandert,ontstaat en verdwijnt.In deze stroom is het opkomen,het aanhouden en het verdwijnen van elk verschijnsel verbonden met het opkomen,aanhouden en verdwijnen van alle andere verschijnselen.Het leren herkennen van de psychologische verschijnselen zoals ze opkomen en zich ontwikkelen is een belangrijk onderdeel van meditatiebeofening.De vaak zo rusteloze en wisselvallige activiteiten van onze geest lijken op een stortvloed van water die over de rotsen spoelt.In de boeddhistische literatuur wordt de geest dikwijls vergeleken met een aap die voortdurend van tak naar tak slingert,of met een galopperend paard.Als onze geest eenmaal in staat te onderkennen wat er gaande is,zullen we in staat zijn de geest helder te zien en hem te kalmeren.Dan zullen we in zijn verstilling vrede en vreugde voelen.

De 10de ademoefening is er op gericht de geest tot rust te laten komen.Vergelijk dit met de 4de en 8ste oefening.De vierde is erop gericht het lichaam tot rust te laten komen en de 8ste is er op gericht de gevoelens tot rust te laten komen.Deze drie oefeningen kunnen ons het land van grote zegeningen binnenvoeren,in een toestand van vreugde,vrede en ontspanning in meditatieve concentratie.Maar hier mogen we niet blijven staan.We kunnen nog verder gaan door 'observeren' in de vorm van 'licht schijnen op',waardoor we tot een ontwaakt inzicht kunnen komen.Alleen een ontwaakt inzicht kan ons tot volledige vrijheid voeren.

De 11de oefening beoogt concentratie van de geest op een enkel object.Pas wanneer we ons aanhoudend op een ding kunnen concentreren,kunnen we het echt gadeslaan.Dit object kan een fysiologisch verschijnsel zijn zoals de adem,of een psychologisch verschijnsel zoals een waarneming of een gevoel,of het kan een natuurverschijnsel zijn zoals een blad of een steen.Al deze verschijnselen worden 'objecten van de geest' genoemd;deze kunnen niet onafhankelijk van de geest bestaan.Het object van de geconcentreerde geest wordt verlicht door het licht van de observatie door de geest,net als een zanger die op het podium in de schijnwerpers staat.Het object kan zich in tijde en ruimte bewegen,want het is net zo levendig als de geest die het observeert.In een toestand van concentratie zijn subject en object 1 geworden.Ademhaling is ook een object van de geconcentreerde geest.Als we al onze aandacht op onze adem richten volgt onze geest alleen maar onze adem,dus zijn adem en geest 1.Dat is concentratie.Concentratie is de wijzer van het bewustzijn,die op 1 enkel object is gericht.Als we dit met de ademhaling hebben geoefend,kunnen we het ook met andere verschijnselen oefenen.Pas als we ons kunnen concentreren,kunnen we ook observeren.

De 12de oefening heeft ten doel alle knopen in onze geest te ontwarren-de zorgen en herinneringen uit het verleden,de angsten en de voorspellingen omtrent de toekomst,gevoelens van ergernis,vrees en twijfel in het heden,of verwarringen door onjuiste waarnemingen.Slechts door onze geest te concentreren,zijn we in staat te observeren en te verhelderen,en kunnen we bevrijd worden van alle hindernissen.Het is net als bij het losmaken van knopen in een touw.daarvoor moeten we rustig zijn en ons de tijd gunnen.Door onze geest met al zijn subtiele bewegingen rustig en gelaten te observeren ,kunnen we onze geest bevrijden van alle verwarringen.


Wanneer de beoefening en ontwikkeling van deze oefeningen en vaardigheden bijna volmaakt is of zelf volmaakt ,kan de laatste categorie aangesneden worden.Voed eerst de rust en vreugde in jou om zodoende tot concentratie te komen en een stevige basis te bouwen voor het behandelen van dat wat je waarneemt,denkt en voelt.

Ondanks dat de oefeningen genummerd zijn kan je op eigen gevoel kiezen voor de oefening die op dat moment het best past bij de situatie waarin je je bevind.